Dầu cá nổi tiếng với nhiều đặc tính tăng cường sức khỏe. Giàu axit béo omega-3 có lợi cho tim, dầu cá đã được chứng minh là làm giảm chất béo trung tính trong máu, giảm viêm và thậm chí làm dịu các triệu chứng của các bệnh như viêm khớp dạng thấp. Tuy nhiên, quá nhiều dầu cá không phải lúc nào cũng tốt hơn, và dùng liều lượng quá cao thực sự có thể gây hại nhiều hơn là có lợi cho sức khỏe của bạn. Dưới đây là 8 tác dụng phụ tiềm ẩn có thể xảy ra khi bạn tiêu thụ quá nhiều dầu cá hoặc axit béo omega-3.
1. Đường huyết cao
Một số nghiên cứu cho thấy rằng việc bổ sung nhiều axit béo omega-3 có thể làm tăng lượng đường trong máu ở những người mắc bệnh tiểu đường. Ví dụ, một nghiên cứu nhỏ cho thấy rằng việc bổ sung 8 gam axit béo omega-3 mỗi ngày dẫn đến mức tăng 22% lượng đường trong máu ở những người mắc bệnh tiểu đường loại 2 trong khoảng thời gian 8 tuần. Điều này là do liều lượng lớn omega-3 có thể kích thích sản xuất glucose, có thể góp phần làm tăng lượng đường trong máu lâu dài.
Tuy nhiên, nghiên cứu khác đã đưa ra kết quả trái ngược nhau, cho thấy rằng chỉ liều lượng rất cao mới tác động đến lượng đường trong máu. Trên thực tế, một phân tích khác của 20 nghiên cứu cho thấy rằng liều lượng hàng ngày lên đến 3,9 gam EPA và 3,7 gam DHA - hai dạng chính của axit béo omega-3 - không ảnh hưởng đến lượng đường trong máu đối với những người mắc bệnh tiểu đường loại 2.
2. Chảy máu
Chảy máu nướu răng và chảy máu cam là hai trong số những tác dụng phụ nổi bật của việc tiêu thụ quá nhiều dầu cá. Một nghiên cứu ở 56 người cho thấy rằng việc bổ sung 640 mg dầu cá mỗi ngày trong khoảng thời gian 4 tuần làm giảm đông máu ở người lớn khỏe mạnh. Ngoài ra, một nghiên cứu nhỏ khác cho thấy dùng dầu cá có thể dẫn đến nguy cơ chảy máu cam cao hơn, báo cáo rằng 72% thanh thiếu niên dùng 1-5 gam dầu cá hàng ngày bị chảy máu cam do tác dụng phụ.
Vì lý do này, người ta thường khuyên bạn nên ngưng dùng dầu cá trước khi phẫu thuật và nói chuyện với bác sĩ trước khi dùng chất bổ sung nếu bạn đang dùng thuốc làm loãng máu như Warfarin.
3. Huyết áp thấp
Khả năng giảm huyết áp của dầu cá đã được ghi nhận rõ ràng. Một nghiên cứu trên 90 người đang lọc máu cho thấy uống 3 gam axit béo omega-3 mỗi ngày làm giảm đáng kể huyết áp tâm thu và huyết áp tâm trương so với dùng giả dược. Tương tự, một phân tích của 31 nghiên cứu kết luận rằng uống dầu cá có thể làm giảm huyết áp một cách hiệu quả, đặc biệt là đối với những người bị huyết áp cao hoặc mức cholesterol cao.
Mặc dù những tác dụng này chắc chắn có thể có lợi cho những người bị huyết áp cao, nhưng nó có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng cho những người huyết áp thấp. Dầu cá cũng có thể tương tác với các loại thuốc giảm huyết áp, vì vậy, điều quan trọng là phải thảo luận với bác sĩ nếu bạn đang điều trị huyết áp cao.
4. Tiêu chảy
Tiêu chảy là một trong những tác dụng phụ thường gặp nhất khi dùng dầu cá, và có thể đặc biệt phổ biến khi dùng liều cao. Ngoài dầu cá, các loại thực phẩm bổ sung omega-3 khác cũng có thể gây tiêu chảy. Ví dụ, dầu hạt lanh là một loại dầu ăn chay thay thế cho dầu cá phổ biến, nhưng đã được chứng minh là có tác dụng nhuận tràng và có thể làm tăng tần suất chuyển động của ruột. Nếu bạn bị tiêu chảy sau khi dùng axit béo omega-3, hãy đảm bảo rằng bạn đang dùng nó trong bữa ăn và cân nhắc giảm liều lượng để xem các triệu chứng có tiếp tục hay không.
5. Trào ngược axit
Mặc dù dầu cá được biết đến với tác dụng mạnh mẽ đối với sức khỏe tim mạch, nhưng nhiều người cho biết họ cảm thấy ợ chua sau khi bắt đầu bổ sung dầu cá. Các triệu chứng trào ngược axit khác - bao gồm ợ hơi, buồn nôn và khó chịu ở dạ dày - là những tác dụng phụ thường gặp của dầu cá do phần lớn là hàm lượng chất béo cao. Chất béo đã được chứng minh là nguyên nhân gây khó tiêu trong một số nghiên cứu.
Sử dụng liều lượng vừa phải và uống trong bữa ăn thường xuyên có thể làm giảm trào ngược axit và giảm các triệu chứng một cách hiệu quả. Ngoài ra, chia liều của bạn thành một vài phần nhỏ hơn trong ngày có thể giúp loại bỏ chứng khó tiêu.
6. Độc tính của vitamin A
Một số loại thực phẩm chức năng axit béo omega-3 chứa nhiều vitamin A, có thể gây độc nếu tiêu thụ một lượng lớn. Ví dụ, chỉ một muỗng canh dầu gan cá có thể đáp ứng tới 270% nhu cầu vitamin A hàng ngày của bạn trong một khẩu phần ăn. Độc tính của vitamin A có thể gây ra các tác dụng phụ như chóng mặt, buồn nôn, đau khớp và kích ứng da. Về lâu dài, nó cũng có thể dẫn đến tổn thương gan và thậm chí suy gan trong những trường hợp nghiêm trọng. Vì lý do này, tốt nhất bạn nên chú ý đến hàm lượng vitamin A trong thực phẩm bổ sung omega-3 và giữ liều lượng vừa phải.
7. Mất ngủ
Một số nghiên cứu đã phát hiện ra rằng dùng dầu cá với liều lượng vừa phải có thể cải thiện chất lượng giấc ngủ. Ví dụ, một nghiên cứu trên 395 trẻ em đã chỉ ra rằng uống 600 mg axit béo omega-3 mỗi ngày trong 16 tuần giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ.
Tuy nhiên, trong một số trường hợp, dùng quá nhiều dầu cá có thể thực sự cản trở giấc ngủ và góp phần gây mất ngủ. Trong một nghiên cứu, người ta đã báo cáo rằng việc dùng một liều lượng cao dầu cá làm trầm trọng thêm các triệu chứng mất ngủ và lo lắng đối với một bệnh nhân có tiền sử trầm cảm.Tuy nhiên cần có nhiều nghiên cứu hơn để hiểu liều lượng lớn có thể ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ trong dân số nói chung như thế nào.
Bao nhiêu dầu cá là quá nhiều?
Mặc dù các khuyến nghị có thể rất khác nhau, nhưng hầu hết các tổ chức y tế đều khuyến nghị nên tiêu thụ ít nhất 250–500 miligam EPA và DHA kết hợp, hai dạng axit béo omega-3 thiết yếu, mỗi ngày.Nhưng có thể được tiêu thụ một cách an toàn với liều lượng lên đến 5.000 mg mỗi ngày. Nếu bạn gặp bất kỳ triệu chứng tiêu cực nào, chỉ cần giảm lượng tiêu thụ trong ngày.
Kết luận
Omega-3 là một phần thiết yếu của chế độ ăn uống và các chất bổ sung như dầu cá có liên quan đến một số lợi ích sức khỏe. Tuy nhiên, tiêu thụ quá nhiều dầu cá thực sự có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của bạn và dẫn đến các tác dụng phụ như lượng đường trong máu cao và tăng nguy cơ chảy máu. Hãy tuân thủ liều lượng được khuyến nghị và cố gắng thu được phần lớn axit béo omega-3 từ các nguồn thực phẩm tươi nguyên để có được lượng dinh dưỡng tối ưu nhất.